POIiŚ

Program Infrastruktura i Środowisko

Aktualności

Lubawa – Kościół św. Anny – Prospekt organowy – I etap

Drewniany, polichromowany i złocony prospekt pochodzi z I poł. XVII wieku.

W trakcie pierwszego etapu prac przy prospekcie organowym wykonano szereg zdjęć wysokiej rozdzielczości, dokumentujących szczegółowo stan zachowania obiektu i zakres zniszczeń. Zdjęcia powtarzano dokumentując kolejne etapy prac. Po ustawieniu rusztowania, zdemontowano z konstrukcji prospektu wszystkie drobne elementy tj, złocone aplikacje, uszaki i rzeźby oraz tralki znajdujące się na balustradzie. Wszystkie elementy oraz konstrukcja zostały gruntownie odkurzone z nagromadzonego kurzu.

W czasie pierwszego etapu prac ważnym celem było rozpoznanie najstarszej, oryginalnej kolorystyki zarówno na prospekcie, rzeźbach oraz aplikacjach, dlatego na początku wykonano szereg odkrywek schodkowych, w warstwach przemalowań. Odkrywki ujawniły najstarsze opracowanie malarskie w formie dosyć uproszczonej marmoryzacji w odcieniach czerwieni z szarobiałymi i czerwonymi żyłkami oraz malowane na górnych gzymsach girlandy kwiatowe. Na aplikacjach i gzymsach rzeźbionych odkryto warstwy żółtego metalu – złota w płatkach oraz śladowe ilości srebra.

Podjęto wówczas decyzję o całkowitym usunięciu wszystkich przemalowań, wtórnych warstw metali wraz z kitami.

Na bocznych drzwiczkach do instrumentu rozpoznano liczne ryte historyczne napisy, m.in. pochodzący z 1670 roku. Z boku instrumentu natrafiono na inskrypcję z czasów ostatniego przemalowania w 1981 roku.

Rożental – prospekt organowy

Prace konserwatorskie przy prospekcie organowym z kościoła parafialnego w Rożentalu

Prospekt organowy wymaga kompleksowej konserwacji. Wtórne nawarstwienia wpłynęły znacząco na stan zachowania i estetykę ołtarza, dlatego istotne jest zlikwidowanie przyczyn zniszczeń obiektu oraz przywrócenie mu wartości artystycznych, zbliżonych pierwotnemu wyglądowi. Projekt konserwatorski zakłada przeprowadzenie badań oraz kwerendy historycznej i historyczno-sztucznej, umożliwiające dokładne poznanie obiektu
i jego historii.

Prace konserwatorskie zakładają usunięcie wszystkich nawarstwień i odsłonięcie najstarszego opracowania. Należy usunąć wszystkie nieszlachetne metale.

W ramach prac zostaną wykonane niezbędne naprawy stolarskie, takie jak fleki
i sklejenie luźnych elementów oraz rekonstrukcje brakujących fragmentów. Ubytki zaprawy zostaną uzupełniono kitem i wykonane zostanie scalenie kolorystyczne oraz uzupełnienia metali.

Na miejscu wykonano dokumentację fotograficzną i opisową stanu zachowania. Zdemontowano z ołtarza aplikacje. Zdemontowane elementy przewieziono do pracowni konserwatorskiej. Na miejscu wstępnie oczyszczono z powierzchniowego kurzu. Sporządzono szczegółowy opis stanu zachowania oraz dokumentację fotograficzną każdego z elementów przed konserwacją.

Pobrano próbki do badań stratygraficznych oraz wykonano odkrywki w celu ustalenia warstw technologicznych i ich stanu zachowania. W przypadku złoceń i srebrzeń zdecydowano się usunąć nieszlachetne metale.

 

Prace konserwatorskie w kościele w Boleszynie – I-II 2018

Prace konserwatorskie przy ołtarzu bocznym Ukrzyżowania z kościoła parafialnego w Boleszynie. II etap prac.

W ramach prac konserwatorskich odsłonięto pozostałości oryginalnego opracowania ołtarza – błękitno malowanych teł z czerwonymi fragmentami wokół wnęki centralnej. Gzymsy ołtarza są dekorowane srebrem. Drobne fragmenty (m.in. relikwiarze, koszulki obrazu św. Mikołaja ze zwieńczenia) mają dodatkowo zachowane złocenia, wykonane złotem płatkowym (cienkimi płatkami złota, uzyskiwanymi przez rozklepywanie), w szlachetnej klasycznej technice na pulment (nakładanymi na specjalnie przygotowane podłoże, z zaprawą z kredy i kleju, pokrytą rodzajem glinki z klejem – pulmentu. Cienkie płatki złota nakładano na zwilżaną powierzchnię i następnie polerowano). W trakcie prac odkryto, iż obraz św. Mikołaja został umieszczony w ołtarzu wtórnie, w XIX stuleciu, ma mniejszy format  niż wnęka zwieńczenia

Ołtarz Serca Jezusowego w Rożentalu

Rożental – prace konserwatorskie przy ołtarzu serca Jezusowego – I etap prac

Ołtarz boczny z kościoła parafialnego p.w. Św. Wawrzyńca w Rożentalu, w niektórych źródłach przypisywany warsztatowi Ephraima Gerlacha z Chełmna i datowany na ok. 1761 rok

Prace konserwatorskie zakładają usunięcie wszystkich nawarstwień i odsłonięcie najstarszego zachowanego opracowania. Ze względu na dobry stan zachowania wtórnych srebrzeń podjęto decyzję o nieodsłanianiu wcześniejszej warstwy złoceń, a jedynie
jej udokumentowaniu.

Program prac przewiduje wykonanie niezbędnych napraw stolarskich i uzupełnień snycerskich, retusz warstwy malarskiej, srebrzeń i złoceń.

Po wykonaniu dokumentacji fotograficznej i opisowej stanu zachowania, zdemontowano z ołtarza rzeźby, obrazy oraz aplikacje i przewieziono do pracowni konserwatorskiej. Wykonano szczegółowy opis stanu zachowania oraz dokumentację fotograficzną każdego z elementów przed konserwacją.

Pobrano próbki do badań specjalistycznych oraz wykonano odkrywki w celu ustalenia stratygrafii warstw technologicznych i ich stanu zachowania. Na ich podstawie potwierdzono układ warstw jak na bliźniaczym ołtarzy bocznym św. Jana Nepomucena i podjęto decyzję o takim samym postępowaniu konserwatorskim.

 

Rożental ołtarz św. Jana Nepomucena

Drugi etap prac przy ołtarzu bocznym św. Jana Nepomucena w Rożentalu

Wykonano wszystkie prace techniczne przy ołtarzu, usunięto przemalowania polichromii i przezłocenia z rzeźb i aplikacji. Doczyszczono warstwę malarską oraz powierzchnie  srebrzeń i złoceń.

Obraz oczyszczono z powierzchniowych zabrudzeń oraz usunięto pożółkły werniks.

Ze względu na liczne otwory wylotowe po działalności drewnojadów widoczne
na odwrociu glorii oraz osłabionej strukturze drewna promieni wykonano impregnację poprzez częściowe zanurzenie i aplikację z pędzla, stosując 15% roztwór preparatu Hekol
w toluenie. Następnie wykonano niezbędne naprawy stolarskie i uzupełnienia snycerskie np. rekonstrukcję części mocujących promienie do glorii, łącząc je na wpust. Wykonano rekonstrukcję przedniej nogi Baranka. W rzeźbie Nepomucena uzupełniono szerokie pęknięcia od odwrocia flekami. Ze względu na duże pęknięcie drewna widoczne
od spodu podstawy rzeźby, biegnące w poprzek od odwrocia w stronę lica, zdecydowano się wykonać wzmocnienia wprowadzając drewniane kołki.

Uzupełniono drobne ubytki drewna kitem, a ubytki zaprawy  gruntem klejowo-kredowym, który odpowiednio opracowano. Nowe grunty pod złocenia i srebrzenia  przeklejono i założono pulment. Wykonano uzupełnienia srebrzeń srebrem w proszku na spoiwie z żelatyny z dodatkiem alkoholu. Po wypolerowaniu powierzchnię metalu zabezpieczono 4% roztworem Paraloidu B44 w toluenie. Miejscowo w celu scalenia uzupełnień położono laserunek olejno-żywiczny. Złocenia uzupełniono złotem w płatku 23 k Dukaten Doppel Gold na spoiwie z alkoholu z dodatkiem żelatyny, następnie powierzchnię wypolerowano.
Drobne przetarcia złoceń wypunktowano miką na spoiwie z 2% dyspersji żywicy akrylowej Primal AC33.

Polichromię karnacji rzeźb zabezpieczono werniksem retuszerskim, a następnie wyretuszowano farbami temperowymi.

Lubawa – Kościół św. Anny – Ołtarz Matki Bożej Lipskiej – etap II

W drugim etapie prowadzono prace konserwatorskie przy rzeźbionej ramie ołtarza. Usunięto przemalowania i wtórne złocenia, a także część wtórnych gruntów. Ustalono chronologię warstw i odsłonięto najstarsze zachowane warstwy technologiczne.

Przeprowadzono impregnację zwieńczenia oraz części aplikacji (liście i chmury) z ramy ołtarza. Wykonano naprawy stolarskie i snycerskie w obrębie zwieńczenia – przytwierdzono odłamane ramiona aniołów oraz wstawiono fleki w miejsca pęknięć drewna. Uzupełniono także ubytki formy snycerskiej korony. Następnie rozpoczęto uzupełnianie formy snycerskiej części głównej ołtarza, polegające na dorzeźbieniu brakujących części girland. Wszystkie uzupełnienia drewna wykonano z drewna lipowego.

Złotowo – drugi etap prac

W 2018 roku przystąpiono do właściwych prac konserwatorskich i budowlanych. Wykonano odkrywki fundamentów i posadzki. W trakcie prac odsłonięto pierwotne posadowienie dwóch ołtarzy oraz wcześniejszą dekorację malarską ścian zrębu.

Usunięto betonową wylewkę i XX-wieczną  kompletnie zlasowaną ceglaną posadzkę ułożoną na cemencie. Zdemontowano i przewieziono do pracowni konserwatorskiej drewniane wyposażenie świątyni.  Zdjęto również prawdopodobnie XX-wieczny deski stropu, który został w znacznej mierze zniszczony przez ksylofagi.

W trakcie prac przy elewacjach odkopano fundamenty, zdjęto szalunek i odsłonięto belkę fundacyjną z datą 1725 nad południowym  wejściem do kościoła oraz zrąb kościoła, który okazał się być w bardzo złym stanie. Przystąpiono do usunięcia zniszczonych fleków założonych w trakcie poprzednich konserwacji i wycięcia zainfekowanych i całkowicie zdegradowanych fragmentów zrębu.

Prace konserwatorskie w kościele w Boleszynie – XI-XII 2017

Drugi etap prac przy ołtarzu bocznym Ukrzyżowania z kościoła w Boleszynie

Trwają prace konserwatorsko – restauratorskie przy ołtarzu bocznym Ukrzyżowania z kościoła św. Marcina Biskupa w Boleszynie. W trakcie usuwania przemalowań do oryginalnego XVIII w. opracowania odkryto malowaną na zwieńczeniu ołtarza datę – 1743 r. i inicjały przypuszczalnie fundatorów ołtarza A.O. Data zgadza się z czasem rozbudowy świątyni, jego ponownej konsekracji (1742 rok.). W trakcie poszukiwania dodatkowych informacji na temat kościoła w Boleszynie i jego historii mamy nadzieję ustalić nazwisko fundatorów ołtarza. Oryginalnie ołtarz posiadał po bokach części centralnej rzeźbioną dekorację – tzw. uszaki – przełożone w trakcie renowacji w 1985 r. do ołtarza głównego. Zdecydowano na ich powrót w oryginalne miejsce, do ołtarza Ukrzyżowania.

Lubawa – Kościół św. Anny – Ołtarz Matki Bożej Lipskiej – etap I

Nastawa ołtarza pochodzi z 1722 roku i jest przypisana autorstwu Johannesa Söffrensa z Elbląga oraz Jerzemu Dąbrowiczowi z Lubawy. Najstarszym elementem ołtarza jest figura Matki Bożej Lipskiej datowana na koniec XVI– początek XVII wieku. na zasuwie ołtarza znajduje się obraz Wniebowzięcia Matki Bożej sygnowany – Johannes Petri (Jan Jerzy Petri) malarz toruński 1755 rok.  W ołtarzu znajduje się również kolekcja srebrnych wot pochodzących głownie z XVII i XVIII w. Obecna forma złożenia elementów ołtarza powstała w latach 1946–56, z tego czasu pochodzi złocony feretron w którym ustawiona jest figurka Matki Bożej.

Prace rozpoczęto od wykonania szczegółowej dokumentacji fotograficznej i opisowej, którą kontynuowano podczas całego przebiegu prac. Wstępnie odkurzono obiekt, po czym wykonano odkrywki schodkowe oraz pobrano próbki do badań laboratoryjnych w celu ustalenia chronologii warstw technologicznych obiektu. Zdemontowano zwieńczenie oraz ramę ołtarza, które przewieziono do pracowni.

Wykonano próby oczyszczania i wybrano najlepszą metodę usuwania warstw wtórnych poszczególnych elementów ołtarza.

Skontaktuj się z nami mailowo